به گزارش روشنای راه، اصولی همچون عدالتخواهی، حمایت از مستضعفان، نفی سلطهپذیری، ترویج فرهنگ اسلامی-ایرانی، و استقلال سیاسی و فرهنگی، از ارکان بنیادین انقلاب ۱۳۵۷ هستند. با گذشت بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب، این سؤال مطرح است که محتوای رسانههای کشور تا چه میزان با این اصول انطباق دارد و آیا رسانهها توانستهاند نقش خود را در تداوم گفتمان انقلاب ایفا کنند؟
تحقق اهداف انقلاب اسلامی از طریق رسانه، مستلزم انطباق محتوایی رسانه با چهار محور اصلی انقلاب است:
عدالت اجتماعی و اقتصادی: یکی از آرمانهای محوری انقلاب اسلامی، رفع تبعیض و برقراری عدالت بود. رسانههایی که بهطور منصفانه به موضوعاتی مانند فساد اقتصادی، ناکارآمدی مدیریتی، تبعیض طبقاتی و شکافهای اجتماعی میپردازند، در راستای این اصل حرکت میکنند. اما در مقابل، بخش زیادی از محتوای رسانهای امروز، بهجای افشای ناکارآمدیها، یا سکوت اختیار کردهاند یا به پوششهای سطحی و بیتأثیر بسنده میکنند.
استقلال و نفی سلطه: اصل «نه شرقی، نه غربی» از شعارهای هویتی انقلاب است. رسانههایی که بهجای تبیین خودباوری ملی، مروّج سبک زندگی غربی یا مصرفگرایی فرهنگی هستند، در تعارض با این اصل حرکت میکنند. در بسیاری از رسانههای دیداری و شبکههای اجتماعی داخلی نیز الگوهای رفتاری و سبک پوشش برگرفته از رسانههای بیگانه بازتولید میشود.
دفاع از مظلومان و مستضعفان: رسانههای انقلابی باید صدای بیصداها باشند. اما آیا امروز صدای کارگران، محرومان، روستاییان و اقشار فرودست در رسانهها شنیده میشود؟ بخش زیادی از محتوای رسانهای به طبقه متوسط شهری یا دغدغههای طبقاتی خاصی محدود شده و این نشاندهنده شکاف رسانهای با اصول انقلاب است.
ترویج فرهنگ اسلامی و هویت ایرانی: یکی از وظایف اساسی رسانه در نظام اسلامی، تبیین و تقویت هویت دینی و ملی است. با این حال، در برخی رسانهها، شاهد رواج سطحینگری، ابتذال، عادیسازی ناهنجاریها و محتوای ضدفرهنگی هستیم که با اصول فرهنگی انقلاب اسلامی مغایرت دارد.
بررسی محتوای رسانههای کشور نشان میدهد که در مسیر تحقق اصول انقلاب اسلامی، تناقضهای جدی وجود دارد. برخی رسانهها توانستهاند تا حدی در مسیر عدالتخواهی، استقلال فرهنگی و ترویج هویت اسلامی حرکت کنند، اما در بسیاری موارد، رسانهها دچار روزمرّگی، سیاستزدگی، مصرفزدگی و یا محافظهکاری شدهاند. بازگشت به آرمانهای اصیل انقلاب، نیازمند بازتعریف وظایف رسانهها، تربیت نیروهای متعهد و تقویت نظارت محتوایی در کنار استقلال حرفهای است. رسانهای که با انقلاب زاویه پیدا کند، نهتنها از مردم فاصله میگیرد، بلکه به ابزاری برای فراموشی ارزشها بدل میشود.
نویسنده: محمود عزیزی