به گزارش روشنای راه، اهداف قانون اساسی جمهوری اسلامی در حوزههای گوناگون تعریف شده است: عدالت اجتماعی، آزادی مشروع، استقلال فرهنگی و سیاسی، حمایت از مستضعفان، ارتقاء آگاهی عمومی، پاسداری از هویت اسلامی-ایرانی و... رسانهها میتوانند با عملکرد درست، به عنوان بازوی اجرایی این اهداف ایفای نقش کنند.
بهعنوان نمونه، اصل هشتم قانون اساسی «امر به معروف و نهی از منکر» را وظیفهای همگانی معرفی میکند؛ رسانه با طرح شفاف مسائل و نظارت اجتماعی، میتواند نقش مؤثری در اجرای این اصل ایفا کند. همچنین، در اصولی همچون اصل سوم (آزادیهای مشروع، رفع تبعیض و ارتقاء سطح آگاهی) یا اصل نهم (پرهیز از سلطهپذیری)، رسانه نهفقط وظیفه اطلاعرسانی، بلکه نقش فعال در فرهنگسازی و گفتمانسازی دارد.
با این حال، در عمل، گاه شاهد ضعف یا حتی انحراف برخی رسانهها از این مسیر هستیم. برخی رسانهها، بهدلیل وابستگیهای سیاسی یا اقتصادی، از ایفای نقش در جهت اهداف قانون اساسی فاصله میگیرند و به جای آن، به پیگیری منافع بخشی یا جناحی روی میآورند. یا در مواردی، بهجای حمایت از اقشار محروم و آسیبپذیر، به بازتولید الگوهای نابرابر و سطحینگرانه دامن میزنند.
از سوی دیگر، برخی رسانهها با سکوت در برابر مشکلات اصلی جامعه یا سانسور آگاهانه برخی مسائل، فضای نقد سازنده و شفافیت را که از اصول قانون اساسی است، محدود میکنند. در حالی که یکی از مظاهر التزام به قانون اساسی، شفافسازی و پاسخخواهی از مسئولان است.
رسانهای که خود را در تراز قانون اساسی تعریف کند، نهتنها باید از نظر شکلی به موازین قانونی پایبند باشد، بلکه باید بهصورت محتوایی نیز در جهت تحقق اهداف آن گام بردارد. این کار مستلزم استقلال حرفهای، صداقت، شفافیت و درک عمیق از مفاد قانون اساسی است. در نهایت، التزام واقعی رسانهها به قانون اساسی، در کیفیت محتوای آنها، نحوه پرداختن به مطالبات مردم، و میزان شجاعت آنها در دفاع از اصول بنیادین نظام جلوه میکند—نه فقط در شعار، بلکه در عمل.
نویسنده: محمود عزیزی