به گزارش روشنای راه، این وضعیت ناشی از ترکیبی از عوامل مختلف است که هم در سطح محلی و هم در سطح جهانی تأثیرگذار هستند. برای درک کامل‌تر این موضوع، مهم است که به برسی این عوامل و تعامل بین آن‌ها بپردازیم.
تغییرات اقلیمی: تغییرات اقلیمی یکی از عوامل اصلی کم‌آبی در ایران است. افزایش دما و کاهش بارش‌ها، که ناشی از تغییرات در الگوهای جهانی آب و هوا هستند، به کاهش آب‌های سطحی و زیرزمینی منجر شده‌اند. این وضعیت، توانایی تجدید منابع آبی را محدود کرده و به تشدید کم‌آبی کمک کرده است.
افزایش جمعیت و مصرف آب: افزایش جمعیت و توسعه فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی منجر به افزایش تقاضا برای آب در ایران شده‌اند. این افزایش تقاضا در شرایطی که منابع آبی محدود است، فشار بسیار زیادی به ذخایر آبی کشور وارد می‌کند و باعث تشدید مشکل کم‌آبی می‌شود.
مدیریت نامناسب منابع آب: یکی از چالش‌های اساسی در مواجه با کم‌آبی، مدیریت ناکارآمد منابع آبی است. عدم بهره‌وری و اتلاف آب در بخش‌های کشاورزی، صنعتی و شهری، همراه با عدم سرمایه‌گذاری کافی در زیرساخت‌های آب و فقدان برنامه‌ریزی موثر، از جمله موانع عمده در مسیر مدیریت پایدار منابع آبی در ایران هستند.
فرسایش خاک و بیابان‌زایی: فرسایش خاک و گسترش بیابانی شدن، به ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران، به کاهش توانایی زمین برای حفظ آب منجر می‌شود. این فرایندها، که خود تحت تأثیر بیش‌برداشت آب، کشاورزی غیرپایدار و تغییرات اقلیمی هستند، خطر فزاینده‌ای برای امنیت آبی ایران ایجاد می‌کند.
آلودگی منابع آب: آلودگی منابع آب، به ویژه در نتیجه فاضلاب‌های صنعتی و شهری و نشت مواد شیمیایی از کشاورزی، کیفیت آب موجود را کاهش داده و برای استفاده‌های انسانی و کشاورزی آن را محدود کرده است. مبارزه با آلودگی آب نیازمند اقدامات جدی و سرمایه‌گذاری در تصفیه آب و مدیریت پساب است.
راهکارها: برای مقابله با کم‌آبی در ایران، اقدامات جامع و چندوجهی لازم است. این اقدامات شامل بهبود مدیریت منابع آب، افزایش بهره‌وری آب در بخش کشاورزی، توسعه زیرساخت‌های آبی پایدار، مقابله با آلودگی آب و ترویج فرهنگ صرفه‌جوی در مصرف آب است. همچنین، تکیه بر فناوری‌های نوین برای تصفیه و بازیافت آب و استفاده از منابع آب غیرسنتی می‌تواند در کاهش فشار بر منابع آبی کمک‌کنده باشد.
نویسنده: محمود عزیزی
