به گزارش روشنای راه، چرا رسانه در ترویج اخلاق مؤثر است؟
رسانه‌ها – از تلویزیون و رادیو گرفته تا شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های ویدئویی – با دامنه وسیع مخاطب، نفوذ عمیق و جذابیت‌های بصری و روایی، ظرفیت کم‌نظیری برای الگوسازی رفتاری دارند. رسانه‌ها می‌توانند مفاهیمی مانند صداقت، وفاداری، گذشت، ایثار، رعایت حقوق دیگران و مسئولیت‌پذیری را از حالت انتزاعی خارج کرده و آن‌ها را در قالب شخصیت‌های محبوب، داستان‌های پرکشش و موقعیت‌های ملموس برای مخاطبان بازآفرینی کنند.
راهکارهای کلیدی ترویج فضائل اخلاقی در رسانه
الگوسازی مثبت در قالب‌های نمایشی و داستانی: یکی از مؤثرترین روش‌ها برای نهادینه‌سازی اخلاق، نمایش الگوهای رفتاری مثبت در سریال‌ها، فیلم‌ها و پویانمایی‌هاست. شخصیت‌هایی که در برابر وسوسه‌ها مقاومت می‌کنند، وفاداری را در روابط خود حفظ می‌کنند یا در برابر ظلم سکوت نمی‌کنند، می‌توانند در ناخودآگاه مخاطب، ارزش‌سازی کنند.
تولید برنامه‌های تعاملی با محوریت اخلاق: برنامه‌هایی نظیر مسابقات، گفتگوهای زنده، مستندها و تحلیل‌های اجتماعی که حول محور اخلاق طراحی شوند، می‌توانند به شکلی جذاب و ملموس، مخاطبان را درگیر مفاهیم انسانی و فضیلت‌های رفتاری کنند.
نقد و تحلیل رفتارهای ضداخلاقی رایج در جامعه: رسانه‌ها نباید در برابر بی‌اخلاقی‌های اجتماعی بی‌تفاوت باشند. نقد عالمانه و صادقانه رفتارهایی مانند دروغ، کم‌کاری، اسراف، بی‌احترامی به والدین و قانون‌گریزی، می‌تواند موجب بازاندیشی مخاطبان و اصلاح مسیر فرهنگی شود.
ترویج مفاهیم اخلاقی در قالب‌های نوین رسانه‌ای: استفاده از اینفوگرافی، موشن‌گرافی، ویدئوهای کوتاه، پادکست و داستان‌های تعاملی در فضای مجازی، راهی مؤثر برای انتقال مفاهیم اخلاقی به نسل جوان و کاربران شبکه‌های اجتماعی است.
ارتباط با نهادهای تربیتی و دینی: همکاری رسانه‌ها با نهادهایی مانند آموزش و پرورش، حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی می‌تواند به تولید محتوایی دقیق، عمیق و کاربردی درباره مفاهیم اخلاقی منجر شود.
یکی از چالش‌های ترویج اخلاق از طریق رسانه، تعارض میان جذابیت رسانه‌ای و پیام اخلاقی است. گاه محتواهای اخلاقی در ظاهر خشک یا کلیشه‌ای جلوه می‌کنند. راهکار این است که از هنر روایت، طنز، خلاقیت و زبان مخاطب استفاده شود تا مفاهیم اخلاقی در قالبی جذاب و غیرمستقیم منتقل شوند.
رسانه‌ها، اگر به درستی هدایت شوند، می‌توانند به موتور محرک تحول اخلاقی در جامعه تبدیل شوند. این مسیر مستلزم نگاه مسئولانه مدیران رسانه‌ای، خلاقیت هنرمندان و نویسندگان، و حمایت سیاست‌گذاران فرهنگی است. در نهایت، رسالت رسانه تنها اطلاع‌رسانی یا سرگرمی نیست، بلکه ساختن جامعه‌ای اخلاق‌مدار و انسان‌محور نیز بخشی از این مسئولیت خطیر است.
نویسنده: محمود عزیزی
