به گزارش روشنای راه، فرزاد جهان‌بین در این نشست که با حضور اساتید و صاحب‌نظران حوزه فرهنگ و هویت برگزار شد، با اشاره به ریشه لغوی تمدن از واژه "مدن" گفت: تمدن به معنای زندگی پایدار، ساخت‌یافته و درخشان است که از دل سکونت، شهرسازی و زیست فرهنگی برخاسته باشد. وی افزود: تمدن در دوره‌های گذشته در تقابل با بربریت تعریف می‌شد، اما در قرون اخیر مفهومی پیچیده‌تر یافته و به عنوان نظام اجتماعی چندلایه با روح مشترک فرهنگی تعریف می‌شود.

جهان‌بین با تبیین رابطه فرهنگ و تمدن، گفت: فرهنگ، بُن‌مایه نرم‌افزاری تمدن است؛ در حالی که تمدن جلوه سخت‌افزاری فرهنگ در زندگی روزمره انسان‌هاست. اگر فرهنگ ضعیف باشد، تمدن یا شکل نمی‌گیرد یا به شدت شکننده است.

وی با اشاره به شکوه تمدن اسلامی در قرون چهارم و پنجم هجری افزود: تمدن نوین اسلامی نباید صرفاً بازسازی گذشته باشد، بلکه باید با حفظ نقاط قوت تمدن پیشین و رفع ضعف‌های آن، متناسب با نیازهای امروز جهان اسلام شکل گیرد.

جهان‌بین در ادامه، مهم‌ترین نقد به تمدن گذشته اسلامی را «اتکای بیش از حد به ساختارهای سلطنت‌محور و ضعف در مشارکت مردمی» دانست و تأکید کرد: در تمدن نوین اسلامی، مردم‌سالاری دینی و نقش مردم در حکمرانی باید محور تمدن‌سازی باشد.

وی با بیان اینکه این تمدن، مرزبندی روشنی با تمدن غرب دارد، گفت: پیشرفت در تمدن نوین اسلامی، هم‌زمان با اخلاق، عدالت اجتماعی، حفظ نهاد خانواده و پرهیز از فردگرایی افراطی است.

جهان‌بین نقش دانشگاه‌ها را در این مسیر اساسی خواند و گفت: دانشگاه نباید تنها محل انتقال محفوظات و مهارت‌ها باشد؛ بلکه باید بستری برای شکل‌گیری اندیشه تمدنی و پیوند دانش با عدالت و پیشرفت واقعی جامعه باشد.

وی با انتقاد از نگاه ابزارمحور غرب به علم گفت: در تمدن غربی، علم ابزار سلطه سیاسی و اقتصادی است؛ اما در تمدن اسلامی، علم باید در خدمت رشد معنوی، رفع نیازهای مردم و عدالت اجتماعی قرار گیرد.

در پایان این نشست، دکتر جهان‌بین با اشاره به رقابت الگوهای تمدنی در جهان اسلام گفت: رفتار سیاسی آمریکا نیز در حمایت از برخی کشورها مانند عربستان و تخریب ایران، در راستای تقویت الگوهای سکولار و تضعیف الگوی تمدن نوین اسلامی است.